Babanın genleri daha mı ağır basıyor?

ABD’nin Kuzey Carolina Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yapılan bir araştırmaya göre; babalardan çocuklara aktarılan genler, anneden geçenlere göre daha baskın oluyor. Araştırmaya göre; her ne kadar anne ve babadan eşit sayıda DNA aktarılsa bile babadan geçen genler yetişkinlikte, özellikle sağlık açısından daha baskın rol oynuyor. Genetik hastalıkların tedavi yöntemleri açısından büyük önem taşıdığı belirtilen araştırmayı konunun uzmanları değerlendirdi.
 
Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Yaman SAĞLAM:
Böyle bir genelleme doğru değil. Bazı özellikler olabilir ama bütün genler için böyle bir şey demek mümkün değil. O zaman bütün babaların çocukları babalara benzer, kimse annesine benzemez. Sağlık açısından da baskın olduğu doğru değildir. Araştırmada bence belirli bir konudan bahsediyordur. Özellikle erkekliği ilgilendiren bir konuda baskınlık olabilir ama bütün özellikler için böyle bir şey söz konusu olamaz. Böyle bir şeye katılmam akılcı değil. Genetik hastalıkların tedavisinde genlerin kimden geçtiğini bilmek önemli. Bazı hastalıklar babadan kız çocuklarına, bazı hastalıklar anneden erkek çocuklarına, bazıları ortak geçiyor. Her birinin etkinliği ayrı. Örneğin anne kas hastalığı için taşıyıcı olup erkek çocuğuna geçirirse oğlu kas hastası oluyor. Tedavisi açısından böyle bir bulguya ulaşmak önemli. Bu şekilde genetik hastalığın kalıtsal olarak çocuklara geçmesini engelleyebiliyoruz.
“HASTALIKLARA GÖRE DEĞİŞİR”
Çocuk Hematoloji ve Genetik Uzmanı Prof. Dr. Duran CANATAN:
“Babanın genleri genel olarak daha baskın, anneden geçen genler daha çekinik olur” diye bir şey yok. Bazı genler baskın geçer, bazı genler çekinik geçer. Eğer araştırma genetik hastalıklar üzerineyse, hangi hastalıklar üzerinde çalıştıklarını bilmek gerekir. Çünkü baskın gen hastalıklara göre değişir.
 
“BİLİNEN BİR FENOMEN”
İstanbul Teknik Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Eda Tahir TURANLI:
Bazı genler, annelerden ve babalardan geçmesine bağlı olarak farklı şekilde ifade ediliyor; o bilinen bir fenomen. Anneden geçen genle babadan geçen genin ifadelenme şeklinde farklılıklar olduğunu biliyoruz. Belki çalıştıkları birtakım genlerde böyle bir sonuca ulaşılmış olabilir ama bütün genler için böyle bir şey yok. Hangi genler üzerinde çalıştılar; irdelenmesi lazım. Genel olarak böyle bir değerlendirme yapmak doğru olmaz.
“BAZI KONULARDA ANNE GENİ DAHA BASKIN”
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Erkut ATTAR:
Genel olarak bizim standart bilgimiz anne ve babadan aktarılan genlerin 23-23 eşit oranda her iki taraftan geldiği şeklinde. Bir kromozomun aktivitesinde, özellikle babadan gelen genlerin daha baskın olacağı yönünde kesin bir bilgi yok. Bazı konularda annenin genleri baskın, bazı konularda baba tarafından gelen baskın oluyor. Genel anlamda “Babadan gelen genler daha baskın” demek bana çok mantıklı gelmiyor. Klasik bilgimiz bu. Ancak araştırmanın özünü görmek lazım. Belki özel bazı genlerin aktivitesinde, babaya ait genlerin daha fonksiyonel olduğu konusunda bir araştırmadır. Klasik bilgimize göre; bazen anneden, bazen babadan gelen genler daha aktif hale gelirler. Böyle bir bulgu hastalıkların tedavisinde çok da önem taşımaz aslında. Belki ileride teknolojik olarak bu genler saptanıp olası hastalıklar hakkında bilgi verilmesi açısından faydası olabilir. Ben böyle bir bulgunun pratikte ne şekilde kullanılacağını çok fazla değerlendiremiyorum.
“TEORİ VE SPEKÜLASYON”
Genetik Biyoloji Uzmanı Doç. Dr. Korkut ULUCAN:
BU konu ‘damgalama’ diye geçer. Bazı genler anneden geldiği zaman farklı, babadan geldiği zaman farklı çalışır. Babadan gelen genler belli durumlarda anneden gelen genlere göre baskın özellik taşıyabilir ama bu her durumda olacak bir olay değildir. Belli hastalıkların bulunduğu aileleri yakalamak, bunun üzerine araştırma yapmak ve ondan sonra bu analizleri gerçekleştirmek gerekir. Deşifre edilmiş bazı hastalıklar var ama sayısı az. Bu konularla ilgili net bir şey söylemek 10-15 yılı alır. Şu aşamada teoriden, spekülasyondan öteye gitmez. Bazı genlerin babadan ağır bastığı bilindik bir şey.
“BABA GENİ ÜSTÜN DEĞİLDİR”
Doç. Dr. Gülay Başkaya CEYLANER:
Böyle bir şey yok, bebek oluştuğunda 23 kromozom anneden, 23 kromozom babadan gelir; eşit orandadır. Bu genlerin bir kısmı anneden, bir kısmı babadan geçince aktiftir, bazı genlerde böyle bir özellik vardır. Mesela bazı genlerde de anne üstünlüğü vardır, baba üstünlüğü yoktur. Bazı hastalıklar bir sonraki nesle daha artarak geçer. Bunların bir kısmı babadan geçerken, bir kısmı da anneden geçer. Bir baskınlık söz konusu değil burada. Dominant hastalıklar vardır; evebeynlerin birinden bozuk gen gelmesi yeterlidir ama bu anne ya da baba fark etmez her ikisi de olabilir, genin aktivitesi önemlidir. Söz konusu araştırmanın doğruluğunu gösteren hiçbir veri yok şu an için elimizde. Bu araştırmada bahsettiği gibi babanın genlerinin çocuk üstünde baskın olması söz konusu değildir.
“GENLER EŞİT SAYIDA AKTARILIR”
Ankara Üniversitesi Genetik Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ajlan TÜKÜN:
Zaten anneden ve babadan gönderilen genlerin bir kısmı kullanılmaz. Bazı genler sadece babadan geldiğinde, bazı genler sadece anneden geldiğinde kullanılır. Bununla ilgili bir etiketleme var. Bu araştırma sonucu, çalışmanın hangi genler üzerinde yapıldığıyla ilgilidir. Çalışmayı Y kromozomu üzerinde yapıyorsanız, Y kromozomu sadece babadan gelen bir şey. Anneden gelme ihtimali yok. Genler babadan ve anneden eşit sayıda aktarılıyor gibi görünmekle birlikte bazıları anneden geldiğinde çalışıyor, bazıları babadan geldiğinde. Bu tür etiketlenmiş olan genler hep yan yana dururlar ve karşılıklı bir etiketleme vardır. Yani ilk gen babadan geldiğinde kullanılırsa, ikinci gen anneden gelen genden kullanılıyor. Ben şimdiye kadar belirgin bir dengesizlik belirleyen herhangi bir araştırma okumadım. “Birisi daha baskın” demek çok zor. Mitokondriyi ele alırsanız anneninki daha baskın çıkacak, Y kromozomunu ele alırsanız babanınki daha baskın çıkacak. Ama cinsiyetle ilgili olmayan genlere bakarsanız eşit çıkma ihtimali çok yüksek. Çünkü karşılıklı dengeli bir etiketleme sitemi var. Hastalıklar üzerinden değerlendirildiğinde, erkek çocukların babalardan daha çok etkilendiği yönünde yanıltıcı araştırmalar ortaya çıkabilir. İncelenen hastalığın ne olduğu önemli.
Kaynak: http://www.haberturk.com/
Yazıyı Oylayın


Yorum Ekle

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Loading...
Menu Title